WALALOO HIRIYAA GANTUU

-

HIRIYAA GANTUU


Jaala jiruu Koo
Kan guyyaa rakkoo ballinaa
Kan Abdii walii boonnu
Walgodhannee gaachena
Saniitu nagane na laate diinaa
Mee akamiin garaan Koo
Kanbir na Amana,
        Nama kooti ja'ee
       Ani yeroo hedduu
       Ofirra caalchisee
       Kanin isaaf yaadu
       If booda deebi'uu
       Shira kanatti yaadu
       Garaa nama deeyyiisse
        Way anii ha baadu,
Sobduu ilkaan adiii
Hamaa afaan dammaa
Wajjiin turan malee
Hin beekan ilma namaa
Sadoof qananii
Osoon baasuu dhimma
Halayyaa naf qote tun
Ajaa'ibuma.

Gocha suukaneessaa
Abudoo dhabummaa
Narratti raawwatus
An hintaane humaa
Silaa akka namaatiin
Tiyya dhabamaa
Galata rabbii
Jiruu moonaa
Jiruu moonaa
Jiruu moonaa
---
Mahammad Rashiid

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

#ODEEFFANNOO_GAARII Of baruu barbanaan dubbisii Hortee ummata Oromootii Hanga Adem Biyyeetti

-
#ODEEFFANNOO_GAARII Of baruu barbanaan dubbisii Hortee ummata Oromootii Hanga Adem Biyyeetti ===================== Booranii       kaa     Oromoti Oromoon     kaa     xaboti Xaboo          kaa     waaqoti Waaqoo       kaa     dadhiti Dadhiin        kaa     uteeti Uteen           kaa     biteeti Bitee             kaa     waalabuti Waalabuu    kaa      jilichati Jilichi           kaa      daawaroti Dawaroo      kaa      hoofati Hoofaan      kaa      sharati Sharaan       kaa      haadiyati  Haadiyaan   kaa      Rabati...
Read more

Gareewwan jejechoota afaan oromo

-
🌹#Gareewwan_Jechootaa🌹 Afaan Oromoo jechoota kumaata hedduun lakkaa'aman qaba. Kanaaf jechoota walfakkaataan gareedhaan qoqqooduun xiinxalluun ala hundasaa gargaratti xiinxalluun rakkisaadha. Haaluma Kansan Jechoota Afaan Oromoo akkaataa galmaa fi unkaa( context and Form) irratti hundaa'uun gareewwan shanitti qoodamu. 1. Maqaa(noun) 2. Maqibsa(adjectives) 3. Xumuraaf(verb) 4. Xumibsa(adverb) 5. Durduubee(pre and post position) jedhamu. 🌹#Maqaa🌹 Maqaan itti waamama √namaa, √Iddoo, √meeshaa √yaada waan tokkoo fi kkf bakka bu'uun kan ibsuudha. Fkn:1 Caaltuun barattuudha. Jechi 'Caaltuu' jedhu maqaa hima kanaa agarsiisa. 2. Birbirsi muka guddaadha. Jechi 'Birbirsi' jedhu maqaadha. 🌹Gosoota Maqaa🌹 Maqaanis gosoota garagaraa qaba. Haaluma kanaan Maqaa iddoo shanitti addaan hirree ilaaluu dandeenya. a) Maqaa dhuunfaa/matayyaa b) Maqaa gamtaa c) Maqaa dimshaashaa d) Maqaa meeshaa e) maqaa killiyyaa/icciitii jedhamuun qoqqoodamu. 👉Maqaa...
Read more

EEBBA OROMO CIIDHA

-
Eebba Cidhaa Qabattanii aaga qabadhaa Rafaa abjuu qabaadhaa Adeemaa milkii qabaadhaa Miillaan lafa qabadhaa Harkaan Waaqa qabadhaa Coqorsa lo’aa ta’aa Gannaa fi Bona lalisaa Odaa dagaagaa ta’aa Gannaa fi Bona garbaabaa Aannanii fi garaa ta’aa Dhadhaa fi mataa ta’aa Akka biiftuu aanga’aa Akka qorsaa ifaa Cirracha Abbayyaa ta’aa Lakkaa’aan isin hin fixin Madda Walaabuu ta’aa Waraabaan isin hin fixin Jalduu Biikkoo ta’aa Qomaa fi dugdatti baadhaa Goomattuu fi tolfattuun isin hin danda’in Bona ongee baraaraamaa Ganna balaqqee ofkalaa Hamaa fi hamtuu isin irraa haa qabu Kumaatama horaa Kan hortanii wajjin bulaa Walbira oolaa-bulaa Safuu waliif qabaadhaa Eebbi kun eebba gosaatii, Qabatee isin biraa hin hafin Na hoofkalchaa....,,"""__!!!!...A
Read more

Seer_luga afaan oromoo

-
IBSA MAQAA/MAQIBSA/Adjective Afaan Oromoo keessatti ibsa maqaa jechuun,maqaa booda galuudhaan kan waa'ee maqichaa kallattii garaagaraan ibsu jechuudha.Jechi tokko maqibsa jedhamuudhaaf jechichi maqaa booda galuudhaan maqicha;halluun,bifaan,amalaan,bakkaan,sadar kaan,lakkoofsaan ,eenyummaadhaafi kan biroon ibsuu yoo danda'edha. Fakkeenyaaf: Galaasaan nama beekaa uummata biratti baay'ee jaallatamudha. Hima kana keessatti jechi "beekaa" jedhu,Galaasaan nama akkamii akka ta'e kan ibsudha. Oromiyaan badhaatuudha. Hima "Oromiyaan badhaatuudha" jedhu keessatti;jechi 'badhaatuudha' jedhu maalummaa oromiyaa kan ibsudha AKAAKUU IBSA MAQAA Maqibsaalee akaakuu garaagaraa Afaan Oromoo keessatti fayyadamna.Mee tokko tokkoon haa ilaallu. √ Maqibsa Amalaa Kunneen jechoota maqaatti aanuun dhufanii amala maqaa sanaa kan ibsanidha. Fknf:Tarreessaan gantuudha. Boonaan odeessaadha. Magarseen dubara callistuudha. kunneen hundi amala maqaalee dura is...
Read more

EEBBA OROMO TUULAMAA

-
Eebba Tuulamaa Hayyee,Hayyee! Hayyee, Hayyee! Waaqa uumaa Waaqa uumamaa Waaqa Burqaa Haroo Walaabuu Waaqa sagaltama garbaa Waaqa salgan Booranaa Waaqa torban Baarentummaa Waaqa Bokkuu Gurraachaa Waaqa Ciicoo Gurraattii Waaqa Caffee Tumaa Waaqa shanan Gadaa Oromoo Nagayaan nu olchitee nagayaan nu bulchi Nagayaan nu bulchitee nagayaan nu olchii Kan faantii lafaan lolte kan sammuun Waqaan lolte nurraa qabi Irraa-gora nu oolchi Dogoggora nu oolchi, Hamaa nurraa qabi Tolaa nutti qabi, Xiqqaa nuu guddisi Guddaa nu muldhisii/bulchi Waan qabnuun nu bulchi Rooba nagayaa roobi Baraa nagayaan nu basii Gadaan roobaa nagayaa Barri quufaa gabbina
Read more

JECHAMOOTA JAALALAA

-
JECHAMOOTA JAALALAA. ∆ Addunyaa kana irratti kan dhalanneef jaalachuufi, ykn jaalalaan jiraachuufi. Jaalalti bu'ura jalqaba lubbuu teenyaati.  Jaalalti goolabbii jireenya keenyaatiis." Benjaamin Desraa'el. ∆ "Nama jaalannu irraa iddoo itti boqonnu gaafa argannu, namoonni nu jaalatan ammoo onnee keenya keessa akka qubatan hayyamnaaf." Seenti Barnaardi ∆ "Ogummaa fi mala jaalalaa beekanii jaalachuu wanti gahaa hin jiru. Waan tokko jaalachuu dhabuu irra garuu osoo hin beeknees tahu jaalachuutu filatama" Wiiliyaam Eelviis Maddi: Fuula Hayyoota Jaalalaa irraa
Read more

SEENAA HORTEE OROMO MAGAALAA FINFINNEE SEENAA HUNDEFFAMMA MAGAALAA FINFINNEE

-
Seenaa Hortee Oromoo Magaalaa Finfinnee fi Seenaa Hundeeffama Magaalaa Finfinnee fi Posted by  Admin Teessoo Shaggar fi gosoota Oromoo Shaggar/Finfinnee keessa fi naannoo ishii Qubatan. Shaggar/Finfinneen gosa Oromoo keessa isa tokkoo kan ta’ee fi dame Booraanaa keessa Tuulama kan jedhamuun abbaa qabeenyaa taatee ture. Tuulama keessa gosti guddaa fi inni angafaa kan ta’e Galaan kan jedhamu. Qarqara kibba tulluu Cuqqaalaa irraa ka’ee Hawaas (Hawaash) cehuun hanga walakkaa Shaggar/Finfinneetti tamsa’ee jira. Gosti kun balbala baayyee of jalatti kan qabu yoo ta’u hanga Wallootti diriiree jira. Inni Lammaffaan Obo Tuulamaa immoo Galaan irraa gara kaabattii Caffee Doonsaa irraa kaasee hanga Qarree-Gowwaa jedhamuttii diriiree kan jiru yoo ta’u, naannoo Finfinnee/Shaggar kan qubatee, ilam angafaa Oboo kan ta’e gosa Gumbichuu yoo ta’u hanga kaabaa Finfinnee/Shaggar naannoo Caancotti jira. (Gosa gurguddaa 7 qaba) Ilmaan Oboo Finfinnee keessa warra jiran lamaan keessaa (Gullal...
Read more

EEBBA OROMOOTTAA GUJJII ,,MACCAA, KARRAYYUU,, ARSII,,,__//..

-
Eebba Gujii Ee…… Ati Waaqi Ardaa Waaqi Abbaa Ka Me’ee Bokkoo Ka Dibbee Dhugoo Ka Garba Aannoo Waaqi Gujii Gurraachaa ati nuu dhageyi Dhageettu nuu Owwaadhu Ta olii oliitti nu hanqisi Ta gadii gaditti nu hanqisi Ta dallaa lamaanii achumatti nu hanqisi Barri nageya Bariin nageya Jaarsi nageya Jaartiin negeya Ilmi nageya Intalti nageya Ka fuudhu nageya Ta heerumtu nageyaa Uchumti nageya Bobbaan nageya Tissaa uleen nageyaa Elemaa gaadin nageya Ardaan yaa’aa nageya Me’een Bokkoo nageya Duddaa daawwaan nageya Sabbaa Oddoon nageya Gooroon Doolaa nageya Gooroon Oromoo teennaa martinuu nageya Handhurri Oromiyaa Finfinneen nageya. Eebba Maccaa Na oofkalchaa…………………..............................oofkalaa Na oofkalchaa…………...……..........................….oofkalaa Na oofkalchaa………...………...........................…oofkalaa Waaq nagaan bullee nagaan nu oolchi ...............nu oolchi Hamaan gargar nu oolchi ....................................nu oolchi Irraa go...
Read more

Walaloo shaggooyyee

-
"Walaloo Shaggooyyee" Raaree meetta bal'oo faradootu dheedaa, Shumbur shanyi intalaa yaa hunde bareeda, Si yaadatin bulee edaafi halgaddaa, Narraan hafin koottu an siifin araadaa.  ==***==***=== Birbirsa habuloo qilleensatu lulaa, Gad bahu si arkuuf ollaa keetin galaa, Jaalalti tun falaa eenyu na sigaala, Tan naf taate sumaa namu qaalaqaala. ===***===***=== Yaa bishaan fal'aana kan dambiyaa yaa'uu, Bissii too qacalee si dhabuun danda'uu, Sagalee tee malee gurri nan dhaga'uu, Jaalala tee duraa an akkam haa ta'uu.  ===***===***=== Eeguu keessan jiraa Boortedhattin deemaa, Hidhiin tee timiraa gororri kee deeyma, As godhu mee boontu wahiin sitti dhaama, Si maalee na haraam dhugaan sitti himaa. ===***===***=== Gabaa jechuun biyya ganda Usmaa'il Abdii, Siin jaaladhe jechuun anumarra gadii,  Dhugaan na jaalattu warra jalaa badii, Edanu naa koottu lubbun rabbii qabdii. ===***===***=== Lagni gabaa guddaa kurati dhaabataa, Qashti...
Read more